آشنایی با گمرک و وظایف آن
گمرک و وظایف گمرک : گمرک یکی از مهمترین سازمانهای هر کشوری است که وجهه اقتصادی و مالی دارد. اما اگر بخواهیم آن را به صورت رسمی معرفی کنیم می توان به تعریفهای زیر استناد کرد.
تعریف گمرک
واژه نامه ی بین المللی گمرک آن را اینگونه تعریف کرده است :
گمرک یا CUSTOMS یک سازمان دولتی است که مجری کلیه قانون های گمرکی و وصول حقوق و عوارض و همچنین مجری و مسئول تمام قوانین و مقرراتی است که برای واردات و صادرات کالا و همچنین انبارکردن و هرگونه جابه حای آن باید صورت گیرد.
قانون و مقررات امور گمرکی بدین صورت به تعریف گمرک پرداخته است:
گمرک در جمهوری اسلامی ایران مسئولیت اجرای تمام مقررات، وصول تمامی وجوه گمرکی است.همچنین گمرک مسئول اجرای سایر مقررات و قوانین مربوط به کالاهای ورودی، خروجی و جابجایی یا انبار کردم کالاست.
شورای همکاری گمرکی، گمرک را چنین تعریف نموده است:
گمرک یک سازمان دولتی برای اجرای قوانین گمرک و وصول حقوق و عوارض ورودی و صدوری و همچنین واردات، ترانزیت داخلی و صادرات کالا می باشد.
به طور کلی گمرک :
- در زمینه واردات کالا و صادرات کالا نظارت می کند تا الزامات قانونی توسط وارد کننده و صادر کننده انجام شود.
- در واردات و صادرات نظارت می کند تا محدودیت ها و ممنوعیت های لازم رعایت شده باشد.
- در صورت تطبیق مشخصات کالا، تخفیفات و معافیت های لازم را به وارد یا صادرکننده، اعمال می کند.
- در زمینه صادرات و واردات کالا نظارت می کند کلیه حقوق و عوارضی که تعیین شده به درستی دریافت شود.
وظایف و اختیارات گمرک جمهوری اسلامی ایران
الف- اعمال سیاستهای دولت در زمینه صادرات و واردات و عبور کالا
ب- تشخیص و وصول حقوق ورودی و سایر وجوه قابل وصول قانونی توسط گمرک ایران
پ- انجام تشریفات قانونی ترخیص کالا و تحویل آن به صاحب یا نماینده قانونی وی و بررسی اسناد ترخیص به منظور احراز صحت شرایط ترخیص و وصول کسر دریافتی یا استرداد اضافه دریافتی
ت- کنترل و نظارت بر امر عبور کالا از قلمرو کشور
ج- اعمال مقررات گمرکی درباره معافیتها و ممنوعیتها در بخشهای صادرات قطعی، صادرات موقت، واردات قطعی، واردات موقت، کران بری (کابوتاژ)، عبور داخلی کالا، انتقالی، معاملات پایاپای مرزی، فروشگاههای آزاد، بستهها و پیکهای سیاسی و پست بینالملل
چ- اجرای قوانین و مقررات مربوط به تخلفات و قاچاق گمرکی، کالاهای متروکه و ضبط
ح- پیشبینی و فراهم نمودن زیرساختهای مورد نیاز برای اجرا و استقرار سامانهها، رویهها و روشهای نوین همچون پنجره واحد در فعالیتهای گمرکی
خ- جمعآوری، تجزیه و تحلیل و انتشار آمار میزان واردات و صادرات کالا
د- بررسی و شناخت موانع نظام گمرکی و برنامهریزی در جهت رفع آنها
ذ- اظهارنظر درباره پیشنویس طرحها، لوایح، تصویبنامههای مرتبط با امورگمرکی
ر- اتخاذ روشهای مناسب جهت هدایت و راهبری دعاوی حقوقی و قضایی در رابطه با امورگمرکی
ز- آموزش کارکنان و نظارت و انجام بازرسی اعمال و رفتار کارکنان گمرک، کشف تخلف و تقصیرات اداری آنان
ژ- بازرسی از واحدهای اجرایی گمرکی و نظارت بر عملکرد آنها و ساماندهی کمی و کیفی مبادی ورودی و خروجی
س- رسیدگی و حل اختلافات ناشی از اجرای قانون و مقررات گمرکی فیمابین گمرک و صاحب کالا برابر قوانین و مقررات مربوطه
ش- گسترش ارتباطات بینالمللی، انعقاد تفاهمنامه و موافقتنامههای گمرکی دو یا چندجانبه، عضویت و تعامل فعال با سازمانهای بینالمللی و گمرکی با رعایت اصل هفتاد و هفتم (77) قانون اساسی و قوانین مربوطه
ص- رعایت توصیههای سازمان جهانی گمرک، قراردادهای بازرگانی و توافقنامههای منعقده یا پایاپای در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه
ض- رعایت مفاد قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی به منظور واگذاری امور غیرحاکمیتی گمرکی به بخشهای خصوصی و تعاونی
ط- استفاده از فناوریهای نوین و تجهیز اماکن گمرکی به ابزارهای پیشرفته جهت افزایش کارایی و بهبود انجام تشریفات گمرکی
ظ- تمهیدات لازم برای تسهیل امور تجاری، تشویق صادرات و گسترش عبور کالا
ع- تسهیل فرایندهای گمرکی با هدف توسعه گردشگری
غ- انجام سایر وظایف گمرکی به موجب قانون امورگمرکی و یا سایر قوانین و مقررات
ترخیص کالا شناخته شده ترین فرآیند گمرک
ترخیص کالا مهم ترین فرایند گمرکی است که باعث می شود شرکت های وارد کننده و صادر کننده کالا با سازمان گمرک ارتباط داشته باشند. این فرایند مجموعه اقداماتی است که برای آزاد کردن کالاهای وارداتی و صادراتی ز گمرک انجام می دهید. در طی این پروسه باید اسناد و مدارک به صورت فیزیکی یا الکترونیکی تهیه ، آمادهسـازی و ثبت شده و هزینههای آن که شامل مالـیات ، حقوق گـمرکی، سود بازرگانی و و دیگر تسهیلات ارائه شده به واردکنندگان و صادرکنندگان است ارائه یا اظهارشود. از آنجایی که انجام این اقدامات یک کار تخصصی و پیچیده و نیازمند آشنایی کامل با پروسه آن است،اطلاعات کاملتر در رابطه با ترخیص کالا از گمرک و 8 مرحله مهمی که باید طی کنید را به صورت کامل در صفحه ترخیص کالا از گمرک مطالعه کنید.
انبار گمرک
حفظ و نگهداری کالا در طی مراحل ترخیص کالا از گمرک در انبار صورت می پذیرد. در طی مدتی که کالا در انبار گمرک نگهداری می شود، در برابر حوادثی از قبیل آتش سوزی، انفجار و اشتعال بیمه شده و خسارت های ناشی از این حوادث توسط گمرک جبران می شود. مدت زمان نگهداری کالا در انبار گمرک 3 ماه است. در طی این مدت اگر تشریفات ترخیص انجام نشود، مشمول قانون متروکه می ش.د.
اطلاعات کامل تر در رابطه با نگهداری کالا را در مقاله انبار گمرکی مطالعه نمایید.
ساختار تشکیلاتی گمرک ایران
سازمان گمرک ايران، از يک ستاد مرکزى (از یک حوزه رياست کل و چهار معاونت تشکيل شده) و ۱۰ حوزه نظارت بر آن تشکيل شده است. هریک از این 10 حوزه بر گمرکات اجرایی نظارت می کنند.
رئيس کل گمرک که بالا ترین مقام را در این سازمان دارد، معاون وزير امور اقتصادى و دارائى است.
به طور کلی 129 واحد گمرکی در تهران، شهرستان، نقاط مرزی و جزایر خارجی کل کشور مستقر هستند.
ستاد مرکزى گمرک ايران متشکل از واحدهائى است که نقش هدايتکننده و هماهنگ سازى حوزههاى نظارت و گمرکات کشور را بر عهده دارند و حسب مورد، به ابلاغ مقررات دستورالعملها و مصوبات و ساير اقداماتى که جهت اجراء لازم است اعلام شود، اقدام مىنمايد و يا به رسيدگى و اعلام نظر نهائى در مورد سؤالات يا اختلافاتى مىپردازد که از طرف گمرکات کشور، استعلام شدهاند . بدين منظور اداره کل حراست، اداره کل هماهنگى امور مناطق، دفتر روابط عمومى و بينالملل، اداره کل بازرسى و کميسيون رسيدگى به حل اختلافات گمرکى تحت نظارت رئيس کل انجام وظيفه مىنمايد.
ادارات کل و دفاترى معاونتهاى چهارگانه گمرک ايران
معاونت مالی و اداری
- ادارات کل خدمات و تدارکات
- امور مالى و دفاتر ساختمان و طرحهاى عمرانى
- تشکيلات و بودجه
معاونت امور گمرکى
- دفتر امور واردات
- دفترامور صادرات
- اداره کل تعيين ارزش و تعرفه
معاونت حقوقى
- اداره کل نظارت بر ترانزيت
- اداره کل بازبينى
- دفتر حقوقى و قضائى
معاونت طرح و برنامه
- دفتر برنامهريزى و بهبود سيستمهاى گمرکى
- دفتر آمار و خدمات ماشيني
- دفتر آموزش و تحقيقات
- پروژه ملى اتوماسيون گمرکى ‘نگار’ (نظام گمرکى آسان رايانهای)
ارزش گمرکی به چه معناست ؟
ارزش گمرکی در تمامی موارد عبارت می باشد از بهای خرید کالایی که در مبدا انجام شده است و همچنین هزینه بیمه و حمل و نقل هم شامل آن می گردد. همچنین هر گونه هزینه ای که مربوط به افتتاح اعتبار و استفاده از امتیاز نقشه می باشد در ارزش گمرکی قرار می گیرد. به طور کلی باید بدانید هر نوع کالایی با هر بسته بندی و به هر میزان که وارد کشور می شود شامل این ارزش می گردد که باید تمامی موارد هزینه ای آن مورد بررسی قرار گیرد.
شماره کوتاژ گمرک چیست؟
هر کالایی برای این بتواند از گمرک ترخیص شود در اولین مرحله باید برای کالای خود را در سامانه ELP ثبت کند. به این ترتیب پس از ثبت در سامانه اظهار نامه قفل می شود و یک شماره اختصاصی که برای هر کالا منحصر به فرد است به کالای شما تعلق می گیرد. این شماره کوتاژ یا شماره اظهارنامه است.