مدت زمان ترخیص کالا از گمرک

مدت زمان ترخیص کالا از گمرک

مدت ترخیص کالا از گمرک : مدت زمان ترخیص کالا از گمرک به عوامل متعددی بستگی دارد که می توان از جمله موارد زیر اشاره نمود:

وزن کالا، ارزش کالا، تعرفه اظهاری، شرایط بسته بندی کالاها، مجوزهای مورد نیاز جهت ترخیص کالا، منشا ارز کالا، ثبت سفارش معتبر جهت ترخیص کالا و … از عواملی هستند که در مدت زمان ترخیص کالا موثر می‌باشد. شاید در نگاه اول کسی که به موارد فوق نگاهی اجمالی می اندازد و تأثیر وزن کالا یا تعرفه و شرایط بسته بندی را در مدت زمان ترخیص کالا موثر نداند ولی به نظر نگارنده تمامی موارد عنوان شده در مدت زمان ترخیص کالا موثر می باشد.

به طور مثال ممکن است شخص بازرگان کالای خود را وارد بندر بوشهر کرده باشد و در مدت زمان کمتر از یک هفته مراحل ترخیص کالا را به اتمام برساند ولی با توجه به اینکه کالای وارده مثال 200 کانتینر می باشد، آیا گمرک بوشهر و مشخصاً درب خروج آن گمرک مجوز خروج 300 کانتینر را به طور یکجا در یک روز صادر خواهد کرد؟ تجربه نشان داده که این اجازه را نخواهد داد و دلیلش هم این است که اگر درب خروج چین اجازه را به شخص بازرگان یا نماینده اش جهت خروج 300 کانتینر را در یک روز بدهد، تمامی وقت خود را باید صرف خروج این کالا کند و باعث ایستایی و عدم خروج کالاهای دیگر از گمرک خواهد شد و عموماً اجازه خروج تدریجی را به صاحب کالا می دهد، به طور مثال روزانه اجازه خروج 20 کانتینر از محموله را می دهد که با احتساب تعداد 300 کانتینر در مثال فوق نیاز به 15 روز جهت خروج کالا از گمرک بوشهر می باشد. یا در مورد ارزش کالا، عموماً گمرک در مورد کالاهایی که با ارزش های بالا اظهار می شوند حساسیت به خرج می دهد، چرا که این گونه اظهارنامه‌های با ارزش  اظهاری بالا عمدتاً از سیستم بانکی تأمین ارز شده اند و این یکی از عواملی است که گمرک حساسیت ویژه ای در موردش دارد که ارزش کالا بیش از ارزش واقعی نباشد تا موجب خروج ارز از کشور شود و همین حساسیت باعث بررسی هرچه بیشتر پرونده نزد کارشناسان گمرک می شود. البته برعکس این موضوع نیز امکان دارد که صاحب کالا ارزش کالا را کمتر به گمرک اظهار کرده باشد که موجب ضرر و زیان مالی دولت می شود و این از عوامل دیگری است که گمرک به شدت در ا ین مورد حساس است و از این رو است که بحث ارزش کالا در گمرک همواره به عنوان پرچالش ترین مبحث اختلافی بین صاحب کالا و گمرک مطرح بوده است که در بسیاری از پرونده های اختلافی، موضوع ارزش باعث طولانی شدن مدت زمان ترخیص کالا می شود. مورد بعدی تعرفه کالاست که به طور مثال ممکن است شخصی کالایی را تحت عنوان کالایی که ممنوعیت واردات ندارد اظهار نموده و قصد دارد آن را به کشور وارد کند.

اما گمرک تعرفه دیگری را جهت این کالا استنباط می کند و شاید تعرفه استنباطی گمرک جزء تعرفه های کالاهای ممنوع الورود باشد و همین امر باعث بروز اختلاف بین گمرک و صاحب کالا شده و پیگیری این اختلاف در مراجع بالاتر زمان بر بوده و از عوامل طولانی شدن مدت زمان ترخیص کالا می باشد. در مورد شرایط بسته بندی هم به طور مثال اگر کالایی به طور فله ای در کشتی های فله‌بر وارد یکی از بنادر کشور مثلاً بندر انزلی گردد. حتی اگر امور فنی و ترخیص کالا در کمترین زمان هم صورت گیرد، برای بارگیری و خروج این کالا از گمرک نیاز به صدها کامیون می باشد که همین امر باعث طولانی شدن ترخیص و خروج کامل کالا از گمرک می شود. البته پرچالش ترین امری که باعث طولانی شدن ترخیص کالا می شود، اخذ مجوزهای قانونی از سایر ارگان و سازمان های دولتی می باشد و با توجه به اینکه گمرک جهت ترخیص انواع کالاها با تقریباً 30 ارگان دولتی در ارتباط می باشد، اخذ مجوز ترخیص کالا از این نهادهای دولتی و ابلاغ این مجوز به گمرک از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر طولانی تر شدن مدت زمان ترخیص کالا می باشد. که البته راهکارهای متفاوتی برای جلوگیری از طولانی شدن صدور مجوز ارگان های دولتی وجود دارد. که از جمله آن می توان به بررسی و صدور این مجوزها در هنگام ثبت سفارش اشاره کرد و مثال بارز آن صدور مجوز سازمان غذا و دارو در هنگام ثبت سفارش می باشد که با رسیدن بار به گمرک و اظهار آن در گمرک بلافاصله این مجوز به گمرک ابلاغ البته طولانی شدن مدت زمان ترخیص به شرایط سیاسی و تجاری کشور نیز بستگی دارد. در شرایطی که کشور دچار تنگناهای شدید ارزی می باشد و بسیاری از صاحبان کالا بالاجبار محموله های خود را با توجه به طولانی بودن مراحل ثبت سفارش و تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی بدون در نظر گرفتن اینکه هنوز برای کالا ثبت سفارش ندارند و یا ارز آن را تأمین نکرده اند به گمرکات کشور وارد می کنند و باید هفته ها و یا ماه ها برای اخذ مجوز ثبت سفارش و تخصیص ارز منتظر بمانند و همین امر یکی از عوامل بسیار موثر در طولانی شدن زمان ترخیص کالا می باشد که البته در شرایط عادی یعنی زمانی که کشور دچار تنگناهای ارزی نباشد معمولاً روند ثبت سفارش و تخصیص و تأمین ارزی کمتر از 10 روز به زمان نیاز دارد و نتیجه اینکه برخی عواملی نیز به طور مقطعی در طولانی تر شدن زمان ترخیص کالا مؤثر است. به طور کلی اگر صاحب کالایی با اخذ مجوز ثبت سفارش و مجوزهای قانونی و تأمین ارز اقدام به ورود کالا به گمرکات کشور نماید عموماً کالای خود را می تواند در مدت زمان کمتر از یک هفته ترخیص نماید و نکته مهم در این میان این است که در بسیاری از این موارد گمرک مقصد نبوده و سایر سازمان ها و ارگان های مجوز دهنده باعث طولانی تر شدن مدت زمان ترخیص کالا از گمرک می شوند که این امر باید مورد توجه قرار گرفته که اگر گمرک اجازه ترخیص کالایی را نمی دهد نمی توان همه مشکل را به گمرک نسبت داد. چون گمرک سازمان اجرایی می باشد که مکلف به اجرای دستورالعمل ها و بخش نامه های صادره از سوی سازمان ها و ارگان های مجوز دهنده می باشد.